18 września 2013 roku Kaplica Straszewskich na starym cmentarzu w Lipinkach została wpisana do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego. Prowadzone od półtora roku starania Towarzystwa „Jastrzębiec” zakończyły się sukcesem.
Pierwszy pomysł wpisania cmentarnej Kaplicy Straszewskich pojawił się jeszcze w 2010 roku, kiedy to wysoką wartość historyczną i architektoniczną budowli potwierdził podczas wizyty roboczej w Lipinkach dr Andrzej Laskowski z Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Decyzja o rozpoczęciu starań o wpis do rejestru podjęta została w lutym ubiegłego roku na wspólnym spotkaniu Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Lipińskiej „Jastrzębiec” i ks. Wacława Śliwy – Proboszcza Parafii Lipinki. Prawie dwa miesiące trwało gromadzenie niezbędnej dokumentacji.
W piątek 20 kwietnia 2013 roku Towarzystwo „Jastrzębiec” złożyło w delegaturze Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Nowym Sączu oficjalny wniosek o wpisanie kaplicy cmentarnej Straszewskich do rejestru zabytków nieruchomych. Niemal dokładnie rok temu miała miejsce wizja lokalna na starym cmentarzu w Lipinkach, w której wzięli udział specjaliści od ochrony zabytków z nowosądeckiej delegatury WUOZ.
Wpis do rejestru zabytków nie byłby możliwy bez zdecydowanej woli członków TPZL „Jastrzębiec” i życzliwego wsparcia Parafii Lipinki. Szczególne podziękowania składam tym członkom TPZL „Jastrzębiec”, którzy w sprawę wpisania kaplicy Straszewskich do rejestru zabytków zaangażowali swój czas i środki finansowe. A byli nimi: Wiktor Bubniak, Jan Szkaradek, Jan Ślusarz i piszący te słowa. Serdeczne podziękowania należą się także za wsparcie ks. prob. Wacławowi Śliwie. Przy dokumentacji fotograficznej i ocenie więźby dachu kaplicy pomagał Ryszard Osiński z Krakowa – sympatyk Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Lipińskiej „Jastrzębiec”.
Kaplica Straszewskich na starym cmentarzu w Lipinkach zbudowana została w 1882 roku przez hr. Jadwigę Straszewską (1826-1903), właścicielką dóbr w Lipinkach oraz kopalni i rafinerii nafty. W podziemiach kaplicy pochowana jest fundatorka wraz z rodziną: Jan Straszewski, Helena Straszewska, Teofila Łętowska-Stojowska i jej syn Bolesław Stojowski. W uzasadnieniu wpisu do rejestru zabytków czytamy, że obiekt kwalifikuje się do uznania za zabytek ze względu na walory architektoniczne, detal, a także wartości historyczne i datę powstania.
Tym sposobem kaplica Straszewskich został trzecim oficjalnym zabytkiem Lipinek i ósmym w całej Gminie Lipinki. To niewiele – rekordzistą w powiecie gorlickim jest gmina Sękowa, gdzie w rejestrze zabytków znajduje się aż 65 obiektów. W naszej gminie zabytkami w rozumieniu ustawy są:
- kościół p.w. Wniebowzięcia NMP w Lipinkach (1989)
- zespół dworsko-parkowy w Lipinkach (2007)
- cerkiew greckokatolicka p.w. Narodzenia Marii w Rozdzielu (1990)
- cerkiew greckokatolicka (ob. prawosławna) w Rozdzielu przeniesiona z Serednicy (1985)
- kościół par. p.w. św. Bartłomieja Apostoła w Wójtowej (1989)
- studnia w zagrodzie nr 247 w Wójtowej (1974)
- wiatrak k/nr 242 w Krygu (1974)
W dzień Wszystkich Świętych odbędzie się zorganizowana przez Towarzystwo „Jastrzębiec” II Kwesta Listopadowa na rzecz remontu Kaplicy Straszewskich. Zarząd Towarzystwa dysponuje całą zebraną w ubiegłym roku sumą, a udało się w czasie zbiórki pozyskać 6042,23 zł. Aby jednak myśleć o rozpoczęciu prac projektowych, potrzeba znacznie więcej środków finansowych. Wpis do rejestru zabytków otworzy drogę do starania się o dotację na renowację kaplicy cmentarnej. Liczymy na Wasze wsparcie!
